Jiloknoyoz (Solungaçlara Partikül Yapışması/Kaçması)

Sorun:

Akvaryumların aşırı miktarda bitki dikimi ile bitkilendirilmesinden sonra çöpçü ölümleri...

Hikaye:

Neverlander: 135 lt karma canlı doğuran akvaryumuma 50 dal cobamba, 7 kök limon, 1 kök anubias, 5 kök tütün, 5 dal zeytin diktim... Henüz herhangi bir gübre kullanmadım... Bitkilendirdikten sonraki 4. günde bir bronz çöpçümü suyun üstünde ölü buldum... 5. günde de bir diğerini... 6. gün eve geldiğimde bir diğeri can çekişiyordu, aldım yavru akvaryumuna koydum canlandı... İki gün sonra yavru akvaryumunda öldü... 135 lt'de kalan iki çöpçü'de görünürde herhangi bir bulgu yoktu... Bunlardan biri bir hafta sonra öldü... Diğeri hayatta kaldı... (Hala hayatta...) Akvaryumda filtrasyon dış filtre ile sağlanıyordu... O dönemde diğer balıklar (karma canlı doğuran ve vatozlar) hastalık göstergesi yoktu...

Muhtemel nedenler:

1. Bitki dikimi sırasında kumun karışması sonucunda amonyak patlaması ve balıkların zehirlenmesi
2. Aşırı bitkilendirme sonucu ışıksız periyodda bitkilerin ürettiği CO2'nin pH'ı düşürüp ortamı asidik hale getirmesi
3. Bitki dikimi sırasında kumun karışması sonucunda suya bol miktarda zerre karışması ve dip balıklarının solungaçlarına bu zerrelerin yapışması/kaçması

Muhtemel nedenlerin değerlendirilmesi:

1. Olası değil... Çünkü diğer balıklarda zehhirlenme belirtisi yoktu ve ilerleyen süreçte de kaybedilen balık olmadı...
2. Olası değil... Çünkü diğer balıklar etkilenmedi...
3. Olası... (Açıklama için aşağıya bkz. Jiloknoyoz Nedir?)

Teşhis:
Jiloknoyoz


Jiloknoyoz Nedir?

Dip karıştırma ile suya bol miktarda zerre (milimetre ila mikron çaplı) karışır. Bunlar da dip balıklarının özellikle de çöpçülerin solungaçlarına yapışabilir ya da solungaçlarından içeri kaçabilir. Çöpçülerde ağızlarına kaçan parçacıkları solungaçlarından atabilecek bir mekanizma gelişmiştir. Ancak sudan direk solungaçlara kaçan partiküller de vardır. Balıkların solungaçlarında ve bizlerin -karada yaşayan hayvanları kastediyorum- akciğerlerinde partiküllerin solunum organlarına zarar vermesini engellemek üzere gelişmiş tüysü yapılar bulunmaktadır. Ancak bunlar çoğunlukla tek taraflı çalışmaktadır. Akciğer sisteminde -bu canlılarda sindirim ve solunum sistemleri birbirlerinden yutak ile ayrımlanmış olduğu için- içe kaçışı engelleyici sisteme "balgam" ilave olmuştur. Tüyler partikülleri yaklamakta ve çıkarmakta çok mahir değildir ancak "balgam"a yapışan partikülleri kolayca kolayca çıkartabilirler. Çöpçülerdeki tüyler de tek taraflıdır. Beslenirken su yuttukları için solungaçlarına iç kısımdan birşey kaçma ihtimali yüksek olduğundan bu sistem mükemmel şekilde gelişmiştir. Ancak solungaçları dış ortamdan yani doğrudan sudan solungaçlara kaçacak partiküller için gelişmiş olan sistem solungaç yarıklarının darlığı ve solungaç kapağının açısıdır (ki bu sistem özellikle milimetre çaplı ve biraz daha altı büyüklükteki partiküllere karşıdır). Bu bağlamda çöpçüler başta olmak üzere birçok balıkta -süspansiyon halinde tortu bulunan su kaynaklarında yaşayan balıklar hariç- solungaçların içine dışarıdan kaçacak partikülleri (özellikle mikron çaplı)engelleyecek ve de çıkaracak tüysü bir sistem bulunmamaktadır.

Aşağıda linki verilen makalede partikülle solungaçlara fiziksel hasar verdiği ve oksijen alış-verişi sağlayan solungaç yollarını tıkıyabildiği açıkça anlatılmaktadır. Burada sadece makalenin başlığı ve özet/sonuç bölümünü verilmektedir. Makalenin tamamına aşağıda verilen linkten ulaşılabilir.



http://www.springerlink.com/content/p21233807887226j/fulltext.pdf

Makalenin tarihi kimseyi yanıltmasın. Daha küçük -nano- partiküllerin daha ciddi hasarlar meydana getirebildiği (örneğin, beyin ve karaciğer hasarı yapabildiği) aşağıda verilen link incelendiğinde görülecektir.

http://www.independent.co.uk/news/science/small-but-deadly-698231.html

Çözüm önerisi

Özellikle kumun karıştırılmasının kaçınılmaz olduğu girişimler uygulanacağında ya uygulama sırasında ilgili bölgeye yönelik dip (daha doğrusu zere) çekimi yapılmalıdır ya da işlem tamamlandığında hiç vakit kaybedilmeden tam dip çekimi yapılmalıdır.

Saygılar.

 

Ben teşekkür ederim Temel Hocam...

 

Abdullah Bey taban materyalinizi de yazarmısınız.Başka sitede de sormuştum ama burda da cevap alabilirim.

 

Taban materyali sadece dere kumu Barış Hocam (Gerçi sizin başlığa cevap vermiştim)... Ama söz konusu jiloknoyoz nedeni taban materyali kaçışı olmayabilir her zaman... Bu arada dere kumunu inanılmaz çok kez ova ova yıkarım ve kesinlikle içinde en küçük bir tanecik bile kalmaz...

 

Kız arkadaşımın akvaryumunda da sürekli vatoz ölümleri oluyordu.Diğer balıklar normalken sadece vatozların ölmesi beni biraz kıllandırmıştı açıkçası.Büyük ihtimalle bu sorun var onun akvaryumunda da.Akvaryumu yeni kurdu ve nasıl kurduğunu bilmiyorum.Akvaryumu karıştırmamasını ve dip çekimi yapmasını önereceğim.teşekkürler Abdullah Abi.Bu arada benim başıma hiç gelmedi.Şans... Hatta bir vatozum artık akvaryumu patlatacak büyüklüğe gelmişti.Nasıl bir güç var hayvanda hayret...

 

Abdullah abi,geçmiş olsun.Sayduklarının arasında 1. maddeninde etkileride olabilir.
Çünkü çöpçü dip balığı olduğu için çabuk etkileniyor.
Bu arada abi bitkileri herhalde teslim aldın,hayırlı olsun.
Abdullah abi çöpçü konusunda ters yüzeni hiç düşündünmü.Su değerlerine karşı dayanıklı bir balık.
Malavi tankında bile besleyen var.

 

Özgürcüğüm 1. madde başka bir forumda çok tartışıldı... Ancak dediğim gibi amonyak patlamış olsa diğer balıklar aşağılara inmezlerdi... Ayrıca amonyak ölümlerini gördüm... Amonyak ölümleri çok daha kısa sürede gerçekleşiyor... Bunlar nispeten dayandılar... Bunun nedeni aslında solungaçlara yapışan zerrelerin öldürme mekanizmasında gizli... Bu zerreler yapıştıkları bölgelerde iltihap ve akabinde yara yapıyorlar... Yara iyileşse bile fibroz dediğimiz durum meydana geliyor ve ilgili bölge fonksiyon dışı kalıyor... Aslında insanlarda akciğerlere kaçan tozlarda aynı mekanizmaya sahip... Tabii Barış Hoca'nın diğer başlığında inhale edilen (solunum yolu akciğerlere alınan) materyalin kanserojen olması durumunda kanser de gelişebiliyor...

Şu an bir adet ters yüzen çöpçüm var... Aslında Türker'in tarfi ettiği Tuna Akvaryum'dan 6 adet almıştım... Maalesef çok uzak yoldan getirmiş olmama rağmen kedi balıklarının su şartlarına kolay adapte olduğuna dair bilgiye (ki kendim de defaatle sınamışımdır ve aslında doğrudur) istinaden balıkları su sıcaklığına alıştırdıktan sonra direk akvaryuma salmıştım... 2 ya da 3'ünü hemen 1-2 saat içinde geri kalanları ertesi sabah kaybetmiştim... Sadece durumu kötü olmasına rağmen bir tanesi yani şu an benimle birlikte olan ters çöpçü hayatta kaldı... Ben de altıncı ters yüzen olduğu için adını "Number Six" koydum... Ayrıca "Number Six" Battlestar Galactica'da en beğendiğim saylonun adıdır...



Hatırladın mı?

 

Abdullah abi, doğrudur.1 maddede ısrar etmemim sebebi.
Abi sende bilirsin amonyak,nitrit ve nitrak suyun alt tabaklarında hapsoldoğu için,suyun orta ve üst tabakasın çıkar ama orda kalması kısa sürelidir.Seninde öne sürdüğün madde hobicilerin çoğunun bilmedği bir madde.Konuya birçok akvaristin bakıpta bu gibi hatalara düşmemesini isterim.

Bu arada abi,resmi hatırladım.Terz yüzen bukadar güzelmi seninki.Abi daha dün akvaryumcuda gördüm.Görsen hiç affetmissin.Hyatımda ilk defa böyle ters yüzen gördüm.12 cm boyutlarında...... Ter yüzen imiş.Hiç ama hiç düz dönmüyor,hep ters şekilde duruyor.Alıyımmı almayımmı derken almadım,labiocu olduğum için.

 

Valla Özgür 12 cm olup da hala ters yüzüyorsa ne güzel... Benim arkadaşta vardı 2 tane... Hatta galiba ben buraya satış ilan açmıştım, gerçi kilitlettireyim çünkü eleman takasta kullandı onları... Hiç ters yüzmüyorlardı... Hatta bir tanesi nerede ise artık pek yüzmüyordu... 15 cm civarı idi ikisi de...

Bilmiyorum ama benimki de hızla büyüyor... Ama adını aldığına benzer mi? Benzerse hanımı boşar ters yüzene basarım nikahı...

İnşallah bizim Hatun ara ara Akvaryum Portalı'na girip de bizim mesajları okumuyordur inşallah... O kadar da diyoryuz ziyaretçiler giremesin diye... İşte sebebi bu ama başkaları kendi üstlerine alıyorlar o başka...