1. Hoş geldiniz, Akvaryum Portalı ailesine katılım için kendinizi hazır hissediyorsanız üye olun.
    Yardım sayfasından forum kullanım desteği alın.

Türk Kültürü ( Çalgılar - Halk Oyunları - Türküler - Müzikler - Ustalar )

Başlığı 'Hayata Dair Her şey' kategorisinde MR_EREN tarafından 15 Ekim 2008 başlatılmıştır.

  1. MR_EREN

    MR_EREN

    Mesajlar:
    145
    İsim:
    Eren Eroğlu
    Bu başlık altında, amatör bir nefesli icracısı ve Türk Tarihi-Kültürü araştırıcısı olarak sizlere, günümüzde tek tük de olsa icracıları olan ve yaşatılmaya çalışılan kökü en az 1000 sene olan çalgılarımızı, halk oyunlarımızı, müziklerimizi, kültürümüze damga vurmuş bazı ustaları ve bazı türkülerimizin hikayelerini tanıtacağım...

    Kültürümüze sahip çıkmamız dileğiyle...
     
    Alparslan bunu beğendi.
  2. MR_EREN

    MR_EREN

    Mesajlar:
    145
    İsim:
    Eren Eroğlu
    Türk Kültürü - Kopuz (Çalgılar - Halk Oyunları - Türküler - Müzikler - Ustalar )

    Kopuz - En Eski Türk Çalgısı

    Dünyanın en eski çalgıları arasında yer alan kopuz, hepimizin bildiği üzere Orta Asya kökenlidir.

    Eski devirlerde, ardıç ve kayın ağaçlarının oyulması ile ana gövdesi yapılan kopuz, daha sonra tel haline getirilip üzerine takılan at kuyrukları ile çalmaya hazır edilirdi.Gerek geçmişte gerek günümüzce icrası esnasında, el ve parmaklar kullanılır(Halk arasında bilinen adıyla Şelpe-Pençe yöntemi).Tezene(Mızrap) kesinlikle kullanılmaz.

    Kopuzun Orta Asya'dan gelişi Yörükler aracılığıyla olmuş ve rahmetli Fethiyeli Ramazan Güngör'ün bu çalgıya hayatını adamasıyla günümüze dek ulaşmıştır.

    Yörük kültürünün vazgeçilmezi olan kopuz, sipsi - kabak kemane eşliğinde boğaz havaları, Teke Zortlatmaları, gurbet havaları, zeybekler ve türkülerin icrasında kullanılır.

    Sazın, bağlamanın, curanın, balta sazının, divan sazının, dombranın atası olan bu çalgı, çeşitli akort düzenleri ve çalış yöntemleriyle icra edilir.Nota düzeninin karışık olması nedeniyle, çalınması zor bir çalgıdır.

    Günümüzde Erdal Erzincan, Arif Sağ, Musa Eroğlu, Erkan Oğur gibi isimler, bu çalgıyı başka formlarda (Dombra, kısa sap bağlama, cura, üç telli bağlama) sunmaları ve günlerce Ramazan Güngör'den ders alıp öğrendikleri şelpe yöntemini büyük ustanın vefaati ile kendilerinmiş,kendi halk kültürlerininmiş gibi göstermeleri son derece yanlıştır.

    Burada önemle belirtmem gerekir ki, bu çalgı ve çalgının çalış tekniği Orta Asya'dan gelmiş olan ve kültürümüze hala sahip çıkmaya çalışan biz Yörükler'e aittir.Memleketim olan Fethiye'nin yayla köylerinde bu eşsiz çalgıyı icra eden, çalan nice Yörük vardır.

    Ancak sanatçı olarak adlandırılan bazı insanların sırf menfaatleri uğruna, büyük ustanın yokluğunda bu çalgıyı sahiplenmeleri ve farklı isimler altında-farklı formlarda sunmaları kabul edilemez bir olaydır.


    Rahmetli Ramazan Güngör ve Orta Asya'daki orjinal formunda olan kopuz :

    [​IMG]

    Büyük usta Ramazan Güngör'ün çaldığı bir kopuz videosu :
    http://www.youtube.com/watch?v=4j06dt28gvo


    Manevi evladı Ahmet Erslan'ın çaldığı bir kopuz videosu :
    http://www.youtube.com/watch?v=4LsrDR2nneE



    Fethiyeli bazı kopuz icracılarının videoları :


    Esat Göksu :
    http://www.youtube.com/watch?v=QIAyf2nHDg0
    http://www.youtube.com/watch?v=iIb2KkyiZfM


    Yusuf İhsan Bodur :
    http://www.youtube.com/watch?v=PlgjfjiPfEk

    Hazırlayan
    Eren Eroğlu
    (Amatör Sipsi İcracısı ve Türk Kültürü-Tarihi Araştırıcısı)
     
    Alparslan bunu beğendi.
  3. MR_EREN

    MR_EREN

    Mesajlar:
    145
    İsim:
    Eren Eroğlu
    Türk Kültürü - Sipsi (Çalgılar - Halk Oyunları - Türküler - Müzikler - Ustalar )

    Sipsi - Dünyanın En Eski Çalgılarından

    Çoğu kimsenin bilmediği, duymadığı bir çalgıdır.
    Duyanların ise, nargile ucuna takılan nesne olduğunu sandıkları bir çalgı.

    Halbuki işin aslı öyle değil...

    Köken olarak Orta Asya olan sipsi, kopuzdan sonra en eski Türk çalgısıdır. Yapılan incelemeler ve araştırmalar sonucunda, kurganlarda (Eski Türk mezarı), minyatürlerde sipsi izlerine rastlanmış, 2000 yılı geçiktir kullanılan bir çalgı olduğu anlaşılmıştır.
    Günümüze gelene dek, üzerinde pek bir değişim olmamış, orjinalliğini korumuştur.Özetle, dünyanın değişime uğramamış 2-3 çalgısından birisidir.

    Günümüzde Burdur-Fethiye-Antalya-Denizli-Isparta yöresine yani bilinen adıyla Teke Yöresine sıkışmış olan sipsi, Orta Asya'dan Yörükler tarafından getirilmiş, gurbet havalarında, boğaz havalarında, Teke Zortlatmaları'nda, türkülerde, zeybeklerde vazgeçilmez olmuştur.

    Ses olarak atın/tayın kişnemesini andıran-taklit eden sipsi, üst tarafında 5, alt tarafında 1 delik olmak üzere toplam 6 delikten oluşur.
    Ses sahası olarak, çalan kişinin ustalığına bağlı olarak, dil-dudak-el yardımıyla 12 notaya dek çalınabilir.

    Eski devirlerde kartalın kanadından da yapılan bu çalgı, günümüzde kartal soyunun tükenme tehlikesi üzerine kamıştan (Teke yöresindeki adıyla Kargı) yapılmaya başlanmıştır.

    Ses olaran en uyum gösterdiği çalgılar kopuz, cura, kabak kemane ve def (Yöredeki adıyla delbek)'tir.

    Günümüzde, genç kuşağın Avrupa kökenli çalgılara (Gitar vb.) yönelmesi üzerine, çalan insan sayısı bitme derecesine gelmiş, Burdur - Dirmil (Altınyayla)-Fethiye-Acıpayam-Çameli arasına sıkışmıştır.

    [​IMG]

    Bu güzel çalgının yaşayan en usta icracıları : Mehmet Bedel (Burdurlu müzisyen), Ferhat Erdem, Şahin Akay ve rahmetli Dirmilli Emin (Emin Demirayak) 'dir.


    Youtube sipsi videosu belgeseli :

    http://www.youtube.com/watch?v=6Ki3Hj0cAjo


    Hazırlayan
    Eren Eroğlu
    (Amatör Sipsi İcracısı ve Türk Kültürü-Tarihi Araştırıcısı)
     
  4. MR_EREN

    MR_EREN

    Mesajlar:
    145
    İsim:
    Eren Eroğlu
    Türk Kültürü - Tüür Davulu ( Çalgılar - Halk Oyunları - Türküler - Müzikler)

    Tüür Davulu - Şaman Davulu

    Siyasi, ekonomik sebebler ve savaşlar-katliamlar nedeniyle vazgeçtiğimiz eski dinimiz Gök Tanrı inancının temel noktalarından birisidir Tüür Davulu.

    Günümüzde Hristiyan ve diğer dinlere ait öğeler fazlasıyla içine girmiş olsa da, Yakut Bölgesi'nde (Kuzey Sibirya bölgeleri) Gök Tanrı inancında olan Türkler tarafından çalınmaktadır.

    Tüür Davulu, Gök Tanrı inanışının din adamları olan şamanlar tarafından, ayinlerde, büyülerde, büyü bozmalarda, hastalıklarda, savaşlar öncesinde, düğün, zafer sonrası gibi olaylarda da çalınan bir el davulu idi. Davulun kutsal özelliklerinin bulunduğuna inanılır ve sadece şamanlar dokunabilirdi. Halk tabakasından birisinin dokunduğunda, davulun kutsalîyetinin bozulacağına inanılırdı.

    Tüür Davulu, çalınmadan önce şamanlar tarafından ateşin üstünde ısıtılan bir çalgıydı. Bu olay, derinin gerginleşip, ateş aracılığıyla akort olmasını sağlamaktaydı, naturel sesleri kazanmasını sağlamaktaydı. Halk inancına-nazâriyesine göre bu durum, davulun efsunlanıp kutsal özellikler kazanmasını, törene hazırlanmasını sağlıyordu.

    Tüür Davulu (yöremizde şekil değişmiş hali Delbek'in hala çalınmasından ve yöreme devamlı yapılan Orta Asya kökenli göçlerden yola çıkarak) Anadolu'da varlığını 14. YY - 15. YY 'a dek devam ettirip, efsunlu olduğuna inanılan kişiler tarafından çalınmıştı. Ancak daha sonraları, İslâmiyet'e aykırı olması nedeniyle, davulun kutsaliyet özelliğinden vazgeçilmiş ve eğlencelerde-ağıtlarda kullanılan Delbek halini almıştır...


    Tüür Davulu Belgeseli :

    http://www.youtube.com/watch?v=PRntn7vXjcs
     
    Alparslan bunu beğendi.
  5. MR_EREN

    MR_EREN

    Mesajlar:
    145
    İsim:
    Eren Eroğlu
    Türk Kültürü - Delbek (Çalgılar - Halk Oyunları - Türküler - Müzikler - Ustalar)

    Delbek

    Tüür Davulu'nun 14. YY - 15. YY sonrası devamı olan delbek, yukarıda da belirttiğim üzere Orta Asya Gök Tanrı inancı kültürünün izlerini taşımaktadır.

    Delbek sözcüğü, köken olarak Depmek, Depek'den gelmektedir. Kelime anlamı olarak tepilen, vurulan anlamında olup, yöresel şive nedeniyle harf değiştirmiş öz Türkçe bir sözcüktür.
    Birçok Orta Asya kökenli çalgı gibi, bu çalgımız da günümüzde Yörükler'in yoğun olarak yaşadığı bölge olan Teke Yöresi'nde ( Fethiye - Çameli - Gölhisar - Dirmil - Burdur - Ortaca ) varlığını sürdürmektedir.

    Çalgının icrası, bölgede kabul gören "Delbek çalmak hatunun eline yakışır" anlayışından ziyâde, gerçekte Orta Asya kâm-şaman geleneği nedeniyle kadınlar tarafından yapılmaktadır. ( Tarihi belgelere ve kaynaklara bakıldığında, kam ve şamanlar arasında kadınların sayısı erkekler kadar çok olup, kadınlara dair büyü, hastalık, ölüm, mutluluk durumlarında kadın şamanlar, kamlar vardı).

    Delbekçi kadın delbeği çalmadan önce, Tüür davulunda olduğu gibi ateş üzerinde ısıtır. Gerek derinin gerekse delbeğin kasnağının gerginleşmesinden sonra, akort olup olmadığını kontrol eder. Akort işlemi bittikten sonra delbeği sol eline alıp omuz hizasından yukarıda tutup sallayarak, sağ eliyle çalar. Çalarken bir yandan türküler, boğaz havaları, ağıtlar yakar.
    Burada belirtmem gerekir ki, delbek günümüzde sadece düğün, kına gecesi, asker uğurlaması, ağıt, boğaz havası, yöresel kadın halk oyunlarında kullanılmaktadır. Kutsalîyet özelliği bitmiş olsa da, delbeksiz yapılan düğün, asker uğurlaması, kına gecesi, ağıt 20 sene öncesine dek toplumda hiç hoş karşılanmaz, düğün-eğlence sahibine "Paraya kıyıp 2 delbekçi getiremedin mi a cavurun dölü" derlerdi.

    Not : Delbek ile def çok ama çok farklıdır. Def, Arap kültürü çalgısı olup ses yönünden tizdir, yapılışında kullanılan malzeme farklıdır. Delbek ise Türk Kültürü çalgısı olup ses yönünden toktur, yapılışında kullanılan malzeme farklıdır, çalınışı farklıdır.


    Delbek Ses Kaydı Videosu :
    http://www.youtube.com/watch?v=Vbj4a3W5bDk

    İnternette o kadar aramama rağmen delbek fotoğrafı bulamadım, üzgünüm

    Hazırlayan
    Eren Eroğlu
    (Amatör Sipsi İcracısı ve Türk Kültürü-Tarihi Araştırıcısı)
     
    Alparslan ve dogukan.kanir bunu beğendi.
  6. utku2000

    utku2000

    Mesajlar:
    13
    Ynt: Türk Kültürü ( Çalgılar - Halk Oyunları - Türküler - Müzikler - Ustalar )

    çok güzel olmuş devamı yada benzerleri varsa bekleriz
     
  7. Alparslan

    Alparslan

    Mesajlar:
    19.505
    Yer:
    Kartal-İst
    İsim:
    Alparslan İşken
    Kazak Türk çalgıları Dombıra...:)

    [​IMG]

     
    dogukan.kanir bunu beğendi.
  8. dogukan.kanir

    dogukan.kanir

    Mesajlar:
    14
    İsim:
    doğukan kanır
    Çok güzel bir paylaşım olmuş. Unutulmaya yüz tutmuş değerlerimizin yeniden hatırlanmasına vesile oldunuz. Devamını bekleriz.
     
  9. dogukan.kanir

    dogukan.kanir

    Mesajlar:
    14
    İsim:
    doğukan kanır
    Dombıra nın yeri bende çok ayrı. Üniversitede Çeçenleri araştırırken keşfetmiştim. Anlamı da çok güzel yaşanmışlık kokuyor...
     
    Alparslan bunu beğendi.

Sayfayı Paylaş