Tuzluluk değişimlerinin lepistes yavruları üzerinde büyüme-yaşama oranına etkisi

Doğada bulunan tüm canlılar yaşadıkları çevre koşullarına uyum sağlamak
durumundadırlar. Çevre koşullarında meydana gelebilecek herhangi bir değişime uyum
sağlayamayan ya da uyum sağlamakta zorlanan organizmalar yaşamlarını ya güçlükle
devam ettirirler ya da hiçbir şekilde sürdüremezler. Canlıların çevreye adaptasyon
yetenekleri; fizyolojik, anatomik ve biyokimyasal vücut özellikleri tarafından
belirlenmektedir. Tuzluluk değişimlerine karşı gösterilen adaptasyon yeteneği ise
fizyolojik değişimlerin başında yer alan osmoregülasyon özelliğinden
kaynaklanmaktadır.
Bazı balık türleri tuzluluk değişimlerine karşı kısıtlı tolerasyon yeteneğine sahiptir,
ancak tatlı su balıklarından moli, lepistes vb. canlı doğuran dişli sazancıklar,
osmoregülasyon sistemlerindeki esneklik nedeniyle geniş tuzluluk değişimlerinde bile
yaşamlarını sürdürebilmektedirler .
Canlı doğuran dişli sazancıklar (Poecilidae) olarak bilinen balıklar içerisinde yer alan
lepistes, Poecilia reticulata süs balıkları yetiştiriciliği ve ticaretindeki en
yaygın balık türleri arasındadır .Yetiştirilmelerindeki kolaylık, kısa sürede cinsi olgunluğa
ulaşmaları, renklerindeki çekicilik, çevre koşullarına kolay adapte olabilmeleri ve
fiyatlarındaki ucuzluk bu balığa olan talebi artırmaktadır. Son yıllarda, Poecilia
reticulata türü üzerinde bir takım androjen hormonlarının büyüme, üreme, renk ve
cinsiyet farklılaşması üzerine etkileri incelenmektedir .Bunun yanında lepistes türü genetik ve davranış çalışmalarında da en çok tercih edilen
türler arasında yer almaktadır
Tuzluluk, sıcaklığın etkisiyle birlikte sucul organizmaların yaşamlarına etki eden en
önemli parametrelerden bir tanesidir. Tuzluluk değişimlerinin tatlı ve tuzlu su
balıklarının fizyolojileri ve davranışları üzerindeki etkileri bir çok çalışmada
araştırılmıştır.
Bu çalışmada farklı tuzluluk değerlerinin yavru lepistes balıklarının büyüme ve hayatta kalmaları üzerindeki etkileri araştırılmıştır.
Denemede kullanılan lepistes (Poecilia reticulata) türüne ait 120 adet
balık O.M.Ü. Sinop Su Ürünleri Fakültesi Yetiştiricilik Laboratuvarı’nda üretilmiştir. 10
lt.lik akvaryumlara dinlendirilmiş musluk suyu ve deniz suyu kullanılarak hazırlanan
‰ 0, ‰ 6, ‰ 12, ‰ 18 tuzluluk değerindeki sular doldurulmuştur. Balıklar tüm tuzluluk
derecelerinde birer hafta süreyle ortama adaptasyon sağlamaları amacıyla
bekletilmiştir. Bu işlemden sonra her bir balığın total boyu milimetrik kâğıt yardımıyla
ölçülmüş ve sonunda her bir plastik kap içerisinde 10’ar adet balık yerleştirilmiştir. Her
bir grup için üçer tekerrür uygulanmıştır. Akvaryumlardaki suyun sabit sıcaklıkta
tutulabilmesi için, tüm akvaryumlar içerisinde su bulunan 210*110*50 lt.lik tank içerisine
yerleştirilmiş, tankın ve akvaryumların içerisindeki suların sıcaklığı termostatlı ısıtıcı ve
hava filtresi kullanılarak 26±1ºC’ye ayarlanmıştır
Deneme sürecinin başlangıcında bir grup yavru balık ‰ 24 tuzluluk değerine sahip
suyla doldurulmuş olan akvaryuma yerleştirilmiştir. Ancak balıklar bu tuzluluk değerine
adapte olamamış ve akvaryuma yerleştirildikten 4 gün sonra balıklar toplu bir şekilde
ölmüştür.
Balıklar vücut ağırlığının %15’i oranında günde iki defa pul yem (%48 protein, %8 yağ,
%2 selüloz) ile yemlenmişlerdir .Akvaryumların içerisinde biriken
artıklar haftada bir sifonlanmıştır.
Tuzluluk değerleri ppt cinsinden refraktometre, su sıcaklığı ise dijital termometre ile her
gün ölçülerek kontrol edilmiştir. Akvaryumlarda sıcaklığın etkisi ile buharlaşarak oluşan
su kayıpları haftada bir her bir tuzluluk değerleri için hazırlanan dinlendirilmiş sularla
giderilmiştir.
Dört aylık deneme süresi boyunca ayda bir defa olmak üzere balıkların ağırlıkları
ölçülmüştür. Gruplara ait bütün ölçüm sonuçları arasındaki farkların önemli olup
olmadığı istatistiki metodlar kullanılarak karşılaştırılmıştır. Bu amaçla, varyans analizleri
için Anova testi uygulanmıştır (Zar, 1984). Deneme süresi içerisinde elde edilen tüm
verilerin ortalama değerleri hesaplanmış ve farklı tuzluluk değerlerinde tutulan gruplar
arasındaki ağırlık artışı, spesifik büyüme oranı (SGR, %/gün), yem değerlendirme oranı
(FCR)ve yaşama oranı (%) değerleri ilgili literatür ışığında değerlendirilmiştir
(Düzgüneş ve ark., 1993).
Ağırlık Artışı (g)=Deneme sonu ortalama ağırlık (g)-Deneme başı ortalama ağırlık (g)
Spesifik Büyüme Oranı (SGR,%/gün)={(ln son ağırlık (g)-ln ilk ağırlık (g))/ t2-t1(gün)}
*100
Yem Değerlendirme Oranı (FCR)=Deneme süresince tüketilen toplam yem miktarı
(g)/Toplam canlı Ağırlık Artışı (g)
Yaşama Oranı (%)=Deneme sonu balık sayısı/Deneme başı balık sayısı *100
Deneme başında tüm balıkların ortalama ağırlıkları (0.011g±0.00) hesaplanmış ve
Anova testi sonucunda tuzluluk grupları arasında başlangıç ağırlıkları açısından önemli
bir fark olmadığı (P>0.05) saptanmıştır. 120 gün süren denemenin sonunda ortalama
vücut ağırlıkları 0 ppt, 6 ppt, 12 ppt ve 18 ppt grupları için sırasıyla 0.172±0.00;
0.166±0.00; 0.168±0.00 ve 0.186±0.00 g olarak belirlenmiştir. Deneme süresince
balıklarda meydana gelen ağırlık artışı üzerine yapılan gruplar arası değerlendirme
sonucunda önemli bir fark (P>0.05) bulunmamıştır
Deneme süresi boyunca tüm gruplar içerisinde ölüm olup olmadığı takip edilmiş ve tüm
deneme süresince sadece 1. ay sonunda ‰ 18 tuzluluk değerine sahip grupta 2 adet
balık ölümü tespit edilmiştir. İstatistiki açıdan da bu ölümlerin önemsiz olduğu (P>0.05)
bulunmuştur
Deneme süresince tüm tuzluluk gruplarındaki yavru balıklara canlı ağırlıklarının %15’i
oranında yem verilmiş ve verilen toplam yem miktarları belirlenmiştir. Deneme sonunda
elde edilen toplam canlı ağırlık artışı ve tüketilen yem miktarından yararlanılarak
gruplara ait yem değerlendirme oranları tespit edilmiştir. Yapılan istatistiki analizler
sonucunda 0 ve 18 ppt tuzluluk gruplarından elde edilen yem değerlendirme oranları ile
6 ve 12 ppt tuzluluk grupları içerisindeki balıklardan elde edilen yem değerlendirme
oranları arasındaki farkın önemli (P<0.05) olduğu bulunmuştur (Şekil 4).
Balıkların ortalama ağırlıkları deneme sonuna kadar bir artış göstermiştir. Sahip
oldukları spesifik büyüme oranları (SGR, %/gün) hesaplandığında 0 ppt, 6 ppt, 12 ppt
ve 18 ppt grupları için sırasıyla 2.29±0.22 a, 2.26±0.23 a, 2.27±0.15 a ve 2.35±0.17 a
olarak saptanmış ve yapılan istatistiksel değerlendirme sonucunda gruplar arasındaki
farkın önemsiz (P>0.05) olduğu bulunmuştur
Lepistes balıkları (Poecilia reticulata) doğal ortamlarında tatlı ve tuzlu suların birbirine
karıştığı, su sıcaklığının 15°C’nin altına düşmediği tropik ve subtropik sularda lokalize
olmuştur .
Farklı tuzluluk değerlerinde farklı balık türlerinin büyüme, hayatta kalma ve üremeleri ile
ilgili yapılmış birçok çalışma mevcuttur. Ancak yapılan literatür araştırmasında, bu
denemede çalışılan boy ve ağırlığa sahip balıklarla yapılmış herhangi bir literatüre
rastlanılmamıştır. Tuzlu su balıklarının sahip olduğu yüksek osmoregülasyon yeteneği,
tatlı su balıklarından ‘canlı doğuranlar’ grubuna dahil Poecilidae familyası balıklarında
da net bir şekilde gözlenmektedir.Osmoregülasyon özellikleri nedeniyle akvaryum yetiştiriciliğinde yüksek oranda tercih edilen lepistes türünün tuzlu suya adaptasyon yeteneği yüksektir.Poecilidae familyası içerisinde yer alan balık türlerinin farklı tuzluluk değerlerinde yaşama ve büyümesi üzerine yaptığı çalışma sonucunda lepistes (Poecilia reticulata) türünün ergin bireylerinin ‰ 58.5 tuzluluktaki sulara kadar %100 oranında hayatta kalabildiğini
bildirmiştir. Bu çalışmada da genel olarak yavru lepistes türlerinin 0-18 ppt tuzluluk
değerleri arasında %100 oranında yaşadığı tespit edilmiştir. Balıkların adaptasyon
aşamasında 24 ppt tuzluluk değerinin balıkların yaşamasına uygun olup olmadığının ön
araştırması yapılmış, ancak balıklar, çok küçük olmaları nedeniyle tamamen ölmüştür.
Poecilidae familyası içerisinde bulunan Limia melanonotata türü üzerinde yapılan bir
çalışmada bu balık yavrularının en iyi büyüme ve gelişmeyi ‰ 30 tuzluluk değerindeki
sularda gösterdiği bildirilmiştir.
Farklı tuzluluk değerlerinin (0, 6, 12 ve 18 ppt) büyüme üzerine olan etkisi
incelendiğinde Poecilia reticulata yavruları üzerinde istatistiki açıdan önemli bir fark
olmadığı (P>0.05) tespit edilmiştir. Ancak balık yavruları içerisinde sayısal değer
açısından en iyi gelişme ‰ 18 tuzluluk değerine sahip olan grupta gözlenmiştir.
Poecilidae familyası içerisinde bulunan Limia melanonotata yavruları
üzerinde yapılan çalışmada en iyi büyüme ve gelişmenin ‰ 15 tuzluluk değerinde
olduğunu belirtmiştir. Cichlasoma urophthalmus yavrularının farklı tuzluluk
değerlerindeki büyüme oranlarının incelendiği bir araştırmada en iyi ağırlık artışı ve
spesifik büyüme oranları ‰ 20 tuzluluk değeri içerisindeki gruptan elde edilmiştir
tuzluluk değişimlerinin üç farklı balık (Poecilia latipinna, Cyprinodon variegatus ve Cichlasoma urophthalmus) türü üzerinde büyüme ve hayatta
kalmasındaki etkisini araştırmıştır. Balıklardaki büyümeyi boyca değerlendirmiş ve
buna bağlı olarak tuzluluğun boyca büyüme üzerinde önemsiz olduğunu bildirmiştir.
Lepistes yavruları üzerinde yapılan bu çalışmada değerlendirmeler ağırlıkça büyümeye
göre yapılmıştır ve gruplar arasında istatistiki açıdan önemli bir fark olmadığı (P>0.05)
belirlenmiştir.
Yem değerlendirme sayısı, 1 kg canlı ağırlık artışı için gerekli olan yem miktarını ifade
etmektedir. Yem değerlendirme oranı; yemin yapısı ve kalitesi, yemleme tekniği, su
koşullarının uygunluğu ve balık büyüklüğü ile bağlantılıdır. Bu denemede elde edilen
değerler dikkate alındığında yem değerlendirme oranı istatistiksel olarak her bir grup
için ayrı ayrı değerlendirilmiş ve gruplar arası farklılık olup olmadığı incelenmiştir. 0 ve
18 ppt tuzluluk değerlerinde bulunan balıklar için yem değerlendirme oranı sırasıyla
1.66±0.15, 1.62±0.23 olarak bulunmuştur. Bu iki grup ile diğer gruplar arasında
istatistiksel açıdan farkın önemli olduğu (P<0.05) belirtilmiştir. Cichlasoma
urophthalmus yavruları ile yapılan çalışmada da benzer olarak FCR oranları 10-30 ppt
tuzluluk değerlerinde optimum düzeyde bulunmuştur
Tuzluluk toleransı yüksek olan Fugu obscurus türünde de tuzluluk değeri arttıkça (0 ppt
ile 35 ppt arası) yem değerlendirme oranını yükseldiği bildirilmiştir.
Sonuç olarak deneme sonunda Poecilia reticulata yavrularının 0 ppt’den 18 ppt
değerine kadar olan farklı tuzluluk değerleri içerisinde rahatlıkla yaşayabildikleri ve
düzenli bir büyüme grafiği izledikleri tespit edilmiştir. Bu durumda balıkların başlangıç
ağırlıklarının 0.011±0.00 g olduğu düşünülerek daha fazla büyüklüğe sahip olan
Poecilia reticulata balıkları ile bu çalışmanın ilerletilmesi ve çalışmanın başka bir
açıdan takip edilmesi mümkündür. Ticari balık yetiştiriciliğinde ekonomikliği etkileyen
en önemli unsurlardan biri yem faktörüdür. Bu husus dikkate alındığında lepistes
balıklarının yetiştiriciliğinde 18 ppt değerindeki suyun, yem değerlendirme açısından
avantajlı olduğu göz önünde tutularak lepistes yavrularının bu değerdeki tuzluluklarda
yetiştirilmesi önerilebilir.

 

Ynt: Tuzluluk değişimlerinin lepistes yavruları üzerinde büyüme-yaşama oranına etkisi

Süper bir çalışma teşekkür ederiz Can bey .

 

Ynt: Tuzluluk değişimlerinin lepistes yavruları üzerinde büyüme-yaşama oranına etkisi

Karadeniz suyu kullanmışlar seyreltikte anladığım kadarı ile,Bu yontem bir kaç kültür balığı için karadenizde denenmiş ve başarıya ulaşılmıştı.